- یک کارشناس آفریقا می گوید: مشکل لیبی، کشورهای غربی به خصوص فرانسه و ایتالیا هستند که در آینده سهم خود را از لیبی طلب خواهند کرد.

زهرا خدایی

سومین دیکتاتور جهان عرب هم به دست لیبیایی ها در بیست اکتبر 2011 به زیرکشیده شد. ژنرالی که برغم تعویض یونیفورم نظامی اش با لباس سنتی، همچنان نظامی باقی ماند و در کنار همان اسلحۀ طلایی مورد علاقه اش کشته شد. جنگ خونینی که در حدود 7 ماه بیش از 20 هزار کشته اعم از نظامی و غیرنظامی در لیبی بر جای نهاد، سرانجام با مرگ قذافی، زمامداری از نسل نظامیان و ژنرال های فرسوده خاورمیانه پایان یافت. اما سوال اینجاست که آیا واقعا نزاع در لیبی به پایان رسیده است. آیا انقلابیون اسلحه به دست با گرایشات متفاوت (اعم از اسلامگرا و ملی) که چندین ماه، شعار واحد سرنگونی قذافی را سر می دادند، حاضر به ترک اسلحۀ خود و اجماع در زیر پرچمی خواهند بود که در صندوق رأی سرنوشت مردم را تعیین می کند؟هر چند باید به آیندۀ لیبی امیدوار بود و خوشبین، اما واقعیت آنست که برغم خیزش های مردمی دمکراسی خواهی در خاورمیانه اقتدارگرایی، فرهنگ استبداد و نظامی گری به فرهنگ غالب در این منطقه تبدیل شده و زمینه های ایجاد جامعۀ مدنی در این جوامع رو به ضعف نهاده است. به علاوه اگر سهم خواهی اروپایی ها از پیروزی بدست آمده را نیز به مشکلات لیبی بیفزاییم، شاید اوضاع در این کشور پیچیده تر شود. هرچند گذار به دمکراسی برای لیبیایی ها یک شبه حاصل نخواهد شد، اما امید می رود که در جامعۀ قبیله ای لیبی، اختلافات در میان تصمیم گیران در پایین ترین میزان قرار داشته باشد. لیبی بعد از مرگ قذافی را با عباس لقمانی، کارشناس آفریقا مورد بررسی قرار داده ایم که در ذیل آن را می خوانید.
 

مرگ قذافی به معنای پایان جنگ لیبی است؟
مرگ قذافی سرآغاز دورانی است که هنوز قابل پیش بینی نیست. به این دلیل که تمام طیف هایی که در یک موضوع (از پا درآوردن قذافی) با یکدیگر هم عقیده بودند، حال بعد از سقوط قذافی و معدوم شدن وی، مشکلات و مسائل میان آنها تشدید می شود. در تمام مدتی که مخالفین علیه قذافی مبارزه می کردند، اختلاف نظرها و مشکلات موجود میان آنها هنوز عیان نشده بود، چون همه برای یک هدف مشترک می جنگیدند. اما واقعیت آنست طیفی که هم اکنون در طرابلس قدرت را در دست دارد، از گرایشات مختلفی اعم از گروههای ملی گرا، اسلامی و حتی (طبق برخی از ادعاها) گروههایی که به القاعده وابستگی دارند، تشکیل شده است. لذا باید منتظر گذر زمان بود و دید که آیا لیبی می تواند پروسه ای دمکراتیک را طی کند یا خیر.